Kaflar

Kafli 13: Psychology's Practitioners = 18 hugtök.

a) SKILGREINING BÓKARINNAR: (skrifa skilgreiningu bókarinnar (af bls. 469-480)). b) HVARÍBÓKINNI: (nefna hér alla staði þar sem hugtakið er nefnt í bókinni - bara bls.).

c) ÍSLENSK ÞÝÐING: (ykkar eigin þýðing hér - nefna hvaðan ef fundin í e-i orðabók).

d) ÍSLENSK ÚTSKÝRING: (gefa íslenska útskýringu hér með ykkar eigin orðum).

e) HELSTI FRÆÐIMAÐUR / KENNING TENGD HUGTAKINU: (útskýra hér hver eða hvaða kenning tengist hugtakinu og hvernig).

f) DÆMI UM: (taka eitt dæmi hér).

g) MYND AF: xx (mynd fengin frá xx).

h) ANDSTÆTT HUGTAK: (finndu hér það hugtak sem væri ólíkast hugtakinu, útskýra).

i) LÍKT HUGTAK: (finndu hér það hugtak sem væri líkast hugtakinu, útskýra).

j) XX: xx (mynd fengin frá xx).

1. CLIENT-CENTERED THERAPY = SKJÓLSTÆÐINGSMIÐUÐ MEÐFERÐ. K13:382-385.

Humanistic approach to psychotherapy created by Rogers; it assumed that responsibility for therapeutic change ultimately belonged to the client, and the therapist´s responsibility was to create an atmosphere conductive to such change.

Húmanísk nálgun á sálfræðimeðferð búin til af Rogers; hún gerir ráð fyrir að ábyrgð á bata skjólstæðings sé í hans eigin höndum, og að ábyrgð sálfræðingsins sé að skapa umhverfi sem er hvetjandi og ýtir undir líkurnar á bata.

Client-centered therapy.

Carl Rogers var amerískur sálfræðingur og einn af fremstu mönnum innan húmanísku stefnunnar. Í byrjun 20. aldar var vélræn og ópersónuleg nálgun á sálfræði algeng, bæði við kennslu og störf. Rogers var ósammála jafningjum sínum á stefnu fræðigreinarinnar og fannst rannsóknir á skilyrðingu dýra og endalaus tilraunavinna ekki koma starfi hans sem sálfræðingi við. Nálgun hans á starf sitt með skjólstæðingum var persónuleg, hlýleg og auðmjúk, og úr varð hið svokallaða client-centered therapy. Meðferðin var ólík því sem tíðkaðist á tíma Rogers en megináherslan var samkvæmt húmanísku viðhorfi að bakgrunnur skjólstæðingsins skipti ekki máli í meðferð hans til að ná bata, heldur snérist starf sálfræðingsins um það að skapa læknandi (e. therapeutic) og uppbyggjandi umhverfi þar sem einstaklingurinn hafði svigrúm til þess að taka stjórn á eigin lífi og öðlast sjálfsbirtingu (e. self-actualization). Til þess að skapa þetta tiltekna umhverfi þurfti sálfræðingurinn að uppfylla þrenn skilyrði:

Sálfræðingurinn þarf að vera einlægur og heiðarlegur við skjólstæðing sinn. Þetta þýðir að sálfræðingurinn þarf sýna hvernig honum líður innanbrjósts og vera samkvæmur sjálfum sér í hegðun, en þetta gerir honum kleift á að vera fyrirmynd fyrir því heilbrigða tilfinningalífi sem sóst er eftir fyrir skjólstæðinginn. Þá þarf sálfræðingurinn að samþykkja skjólstæðing sinn sem manneskju. Það þýðir að meðferðaraðili horfi á skjólstæðing sinn sem ómetanlega persónu sama hverjar skoðanir hans eða viðhorf eru. Þetta kemur í veg fyrir að sálfræðingur af-tengi sig við skjólstæðinginn og horfi á hann sem einn af mörgum, óverulegum hlutum sem eru honum, sálfræðingnum, óviðkomandi á persónulegu stigi. Í þriðja lagi þarf sálfræðingurinn að sýna skjólstæðingnum samkennd (e. empathy) sem felst meðal annars í þeirri hugmynd að hvers manns skynjun og túlkun á umhverfinu er hans raunveruleiki. Það þýðir að raunveruleikinn er huglægur og sálfræðingur þarf að skilja raunveruleika skjólstæðings síns og sýna honum tillitssemi.

2. CLINICAL PSYCHOLOGY = KLÍNÍSK SÁLFRÆÐI. K13:364 og K13:373-387.

Field of psychology concerned with the diagnosis and treatment of mental and behavioral disorders; named by Witmer.

Svið sálfræðinnar sem kemur inn á greiningu og meðferð geðraskana; nefnd eftir Witmer.

Lightner Witmer.

Lightner Witmer nemandi Wundt er talinn vera faðir klínísku sálfræðinnar. Hann opnaði fyrstu klínísku sálfræðistofuna árið 1896 í Pennsylvania þar sem hann byrjaði að hjálpa börnum með námserfiðleika.

Klínískir sálfræðingar fást við greiningu og meðferð tilfinninga og hegðunarvandamála eins og geðsjúkdóma, unglingavandamál, missætti innan fjölskyldunnar og margt fleira. Mismunandi er hvaða aðferðir sálfræðingar nota til þess að leysa vandamál skjólstæðinga. Klínískir sálfræðingar mega ekki skrifa uppá geðlyf og vinna þeir oft í samstarfi við geðlækna.

Hugræn sálfræði er oft tengd klínískri sálfræði þar sem fjallað er um sálræna þætti hegðunar hjá skjólstæðingnum.

Á árunum 1946 til 1947 var byrjað að kenna klíníska sálfræði í 22 háskólum þar sem 200 nemendur fengu einhvers konar starfsþjálfun. Út frá þessum tímapunkti urðu miklar breytingar í sögu klínískra sálfræðinga. Nú máttu þeir taka að sér víðari hópa einstaklinga í meðferð, ekki einungis börn og aðila með sérþarfir. Útfrá þessum breytingum byrjuðu margir sálfræðingar að opna einkastofur.

3. ELECTROSHOCK THERAPY = RAFLOSTSMEÐFERÐ. K13:369-370.

Field of p